Γαλλία : 50 χρόνια μετά το Μάη του ‘68

Για μια ζεστή, μα πολύ, ζεστή Άνοιξη, 50 χρόνια μετά το Μάη του ‘68

Χρήστος ΙΩΝΑΣ

Ξεκίνημα της Άνοιξης και πολύ μεγάλοι αγώνες διεξάγονται σε πολλά σημαντικά τμήματα της κοινωνίας : στους σιδηροδρομικούς (SNCF), ιστορικός τομέας του γαλλικού εργατικού κινήματος, στους φοιτητές, αλλά και στους καθηγητές πανεπιστημίων, χωρίς να ξεχνάμε άλλους πολλούς αγώνες, συχνά πολύ αποφασιστικούς, όπως η πάλη κατά του αεροδρομίου στη Νάντη, οι κινητοποιήσεις στα σουπερμάρκετ Carrefour κατά των χιλιάδων απολύσεων που προγραμματίζονται, οι κινητοποιήσεις στο δημόσιο, όπου οι ρυθμισμένες θέσεις απειλούνται από τους φανατικούς τους φιλελευθερισμού…

Βέβαια, ο πειρασμός είναι μεγάλος να πει κανείς ότι, 50 χρόνια μετά, βρισκόμαστε και πάλι στις παραμονές ενός νέου Μάη του ‘68! Είναι αλήθεια ότι, την ώρα που μερικοί, όπως ο Μακρόν, ετοιμάζονται να γιορτάσουν την πεντηκονταετία αυτή σαν κοσμικό γεγονός, η απάντηση του δρόμου και των εργοστασίων μας χαροποιεί! Αλλά πρέπει να προσέχουμε με τις συγκρίσεις: δεν βρισκόμαστε στο Μάη του ‘68: για παράδειγμα οι μαθητές είναι απόντες προς το παρόν από τις κινητοποιήσεις της νεολαίας. Και κυρίως η αφετηρία είναι πολύ διαφορετική: πέρυσι, ο Μακρόν μπόρεσε να εκλεγεί και κατόπιν και μια τεράστια πλειοψηφία βουλευτών της ομάδας του, πάνω στη βάση των ηττών που γνώρισαν τα προηγούμενα χρόνια οι κινητοποιήσεις (για τις συντάξεις, ενάντια στις μεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση, κλπ., κλπ.).

Ο στόχος του ήταν από την αρχή να επωφεληθεί από τους δισταγμούς των νέων και των εργαζομένων, για να επιτεθεί ανοιχτά στον “παλιό κόσμο”, όπως τολμούνε να λεν αυτοί οι τύποι, οι φτιαγμένοι στα διοικητικά συμβούλια των μεγάλων χρηματοπιστωτικών και βιομηχανικών συγκροτημάτων (ο υπουργός εργασίας είναι πολυ-εκατομμυριούχος, με περιουσία που εκτιμάται σε 7,5 εκατομμύρια ευρώ, τέως στέλεχος του ομίλου Danone!). Έτσι, οι επιθέσεις ξεκίνησαν σε όλα τα μέτωπα, με την επιβολή, ήδη από πέρυσι το Φθινόπωρο – και παρά την γερή κινητοποίηση – ενός νέου νόμου που ψαλιδίζει τα κεκτημένα των εργαζομένων και ευνοεί τους πιο πλούσιους.

Τη στιγμή αυτή, είναι αδύνατον να προβλέψει κανείς τη συνέχεια. Αλλά αυτό που είναι σίγουρο είναι πως ένα νέο κοινωνικό κλίμα διαμορφώνεται καθαρά, με μια αποφασιστικότητα που βασίζεται σε δύο κρίσιμα στοιχεία:

1. Το πρώτο στοιχείο είναι ότι οι αντιλήψεις για τον Μακρόν αλλάζουν όλο και πιο γρήγορα τον τελευταίο καιρό. Αφού μας έπαιζε το σενάριο ενός προέδρου που “δεν είναι ούτε αριστερά ούτε δεξιά”, έχοντας προσελκύσει στελέχη τόσο από τη δεξιά όσο και από το Σοσιαλιστικό Κόμμα, τώρα θεωρείται πλέον ως ο πρόεδρος των πλουσίων και ως σαφώς στα δεξιά. Η εξέλιξη αυτή ακόμα δεν συνδέεται άμεσα με τη θύμηση ότι, στον πρώτο γύρο των εκλογών, ο Μακρόν πήρε μόλις το 24% των εκφρασμένων ψήφων (το 18% των εκλογέων), πράγμα που τον έκανε στην πραγματικότητα και εξαρχής έναν πολύ μειοψηφικό πρόεδρο, ακόμα περισσότερο που στο δεύτερο γύρο, ακόμα και αν πολλοί ψήφισαν Μακρόν για να εξασθενίσουν τη φασίστρια Λε Πεν, πήρε ασφαλώς το 66,1% των εκφρασμένων ψήφων, που όμως δεν αναλογούσε παρά στο 43,6% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων!

2. Και βέβαια, δεύτερον, η αλλαγή της κατάστασης βρίσκεται ακόμα περισσότερο στη δύναμη των σημερινών αγώνων! Στην SNCF, είναι όλα τα συνδικάτα που κάλεσαν 2-ήμερες σε απεργίες εβδομαδιαίως για μια περίοδο 3 μηνών, για να επιβάλουν στην κυβέρνηση να αποσύρει τα σχέδια ιδιωτικοποίησής της και διάλυσης των ρυθμίσεων των θέσεων εργασίας. Οι 3 πρώτες εβδομάδες είναι επιτυχείς, αλλά θα πρέπει πλέον να περάσουν στην επαναλαμβανόμενη απεργία για να μπλοκάρουν τα πάντα: εάν ορισμένες Γενικές Συνελεύσεις σιδηροδρομικών υποστηρίζουν τη μορφή αυτή, η CGT και η CFDT του κλάδου προς το παρόν διαφωνούν.

Στην εκπαίδευση, ξεκίνησε μια πολύ γερή κινητοποίηση ενάντια σε ένα σχέδιο του υπουργού, που είναι μεγάλος υποστηριχτής των νευρο-εγγεφαλικών επιστημών ενάντια στην παιδαγωγική, και του υπερ-φιλελεύθερου Μακρόν, του λάτρη των ιδιωτικών σχολείων: Μια νέα διευθέτηση, έτσι, προσπαθεί να ενισχύσει την επιλογή και να εμποδίσει, στην πράξη, τους νέους από λαϊκές οικογένειες να συνεχίζουν τις σπουδές τους. Ενάντια σε αυτές τις διευθετήσεις, αγώνες και μπλοκαρίσματα ξέσπασαν σε πολλά πανεπιστήμια: μεταξύ άλλων, σε Τουλούζ, Ρέν, Παρίσι – Τολμπιάκ, Μονπελιέ. Γενικές συνελεύσεις οργανώνονται, με έως και 2.500 φοιτητές (όπως στη Ρεν), εξετάσεις ακυρώθηκαν, πολλοί καθηγητές αρνούνται τις διευθετήσεις, αλλά η κινητοποίηση εξακολουθεί να μην έχει επεκταθεί στην πλειοψηφία των σχολών και, κυρίως, οι μαθητές των λυκείων, που είναι και οι πρώτοι που θίγονται με το σύστημα “Parcoursup”¹, δεν έχουν κινητοποιηθεί προς το παρόν, εκτός από μερικές περιπτώσεις όπως στην Τουρ (με διαδήλωση 2.000 μαθητών).

Υπάρχουν δύο λόγοι που το εξηγούν αυτό: ασφαλώς, υπάρχει μια σχετική μοιρολατρία, καθώς το παιχνίδι του σχολικού ανταγωνισμού έχει ήδη εισαχθεί εδώ και πολύ καιρό (χάρη στο Σοσιαλιστικό Κόμμα!…), αλλά και η άγρια καταστολή του “νέου κόσμου” αλά Μακρόν, με βίαιες επιθέσεις των αστυνομικών, καμιά φορά και με επιθέσεις από φασιστικές ομάδες που προσπαθούν να επανεμφανιστούν τον τελευταίο καιρό… με τους ίδιους τρόπους όπως και στη δεκαετία του ‘70.

Λείπει ο χώρος εδώ για να αναφερθούμε σε όλους τους σημερινούς αγώνες: θα έπρεπε να αναφέρουμε την τρομερή νίκη των αντιτιθέμενων στο αεροδρόμιο της Νάντης, που μετά από έναν αγώνα επί πολλά χρόνια πέτυχαν την ακύρωση του νέου αεροδρομίου και αγωνίζονται τώρα για να μετατρέψουν τα εδάφη που έχουν καταλάβει σε χώρους κοινωνικών και αγροτικών δραστηριοτήτων που να μην υπόκεινται στη φιλελεύθερη λογική. Απέναντι στη σχεδόν στρατιωτική καταστολή, η αλληλεγγύη με αυτό τον αγώνα εκφράστηκε πάλι στις 15 Απριλίου, με χιλιάδες διαδηλωτές. Χωρίς να ξεχνάμε, βέβαια, ούτε τις σημαντικές κινητοποιήσεις του Δημοσίου, όπως στις 22 Μαρτίου, ενάντια στο σχέδιο να σπάσει η ίδια η έννοια της δημόσιας υπηρεσίας…

Απέναντι στις βαθιές αυτές κινητοποιήσεις, η κυβέρνηση Μακρόν διατείνεται ότι διαθέτει την εντολή του λαού (ας το επαναλάβουμε: δεν έχει καμία εντολή, είναι μειοψηφική!), για να “ωθήσει μπροστά τη Γαλλία”, δηλαδή για να επαναφέρει μορφές εκμετάλλευσης του 19ου αιώνα, ή και ακόμα πιο βαθιά στην προϊστορία. Για την ώρα, λέει ότι δεν θα κάνει πίσω και επιτίθεται στις κινητοποιήσεις κατηγορώντας τους “αγκιτάτορες” (όπως και στον Μάη του ‘68!) και στέλνοντας την αστυνομία της κατά των νέων ιδιαιτέρως, χωρίς να ξεχνάμε και την καταστολή ενάντια στους συνδικαλιστές (είναι η περίπτωση ενός συντρόφου του NPA, τοπικού υπεύθυνου ενός σωματείου στα ταχυδρομεία, που απελύθη πρόσφατα!). Είναι προφανές ότι ο Μακρόν φοβάται την επέκταση των αγώνων!

Ακριβώς για αυτό και το λαϊκό κίνημα, για να μπορέσει να νικήσει, πρέπει να πάει προς μια σύγκλιση των αγώνων: Ακόμα και αν για την ώρα δεν διαθέτουμε πολλές εμπειρίες αυτο-οργάνωσης, οι εργαζόμενοι και οι νέοι πρέπει να επιβάλουν ένα συνολικό κίνημα. Αλλά ακόμα και αν έχουμε δει, εδώ κι εκεί, ορισμένες πρωτόλειες μορφές, όπως φοιτητές που προσκαλούνται σε γενικές συνελεύσεις σιδηροδρομικών και αντίστροφα, οι αγώνες παραμένουν υπερβολικά κατατμημένοι ανά τομέα προς το παρόν. Και ταυτόχρονα, και ακόμα και αν οι συνδικαλιστικές ηγεσίες προφανώς δεν θα ήθελαν μια κοινωνική έκρηξη, τους είναι ωστόσο αρκετά δύσκολο να προδώσουν ανοιχτά, ακόμα και για εκλογικούς λόγους (σημαντικές συνδικαλιστικές εκλογές έρχονται το φθινόπωρο), αλλά και επειδή η καχυποψία απέναντι στις ηγεσίες αυτές αρχίζει να γίνεται πολιτικό στοιχείο που πρέπει να πάρουν υπόψη τους, έστω και απλώς για να μη συνεχίσουν να χάνουν μέλη και αύριο!

Εξάλλου, σε πολιτικό επίπεδο, το NPA έχει προωθήσει, με επιτυχία, μια πολιτική ενότητα στα αριστερά σε υπεράσπιση των αγώνων, με συμμετοχή, μεταξύ άλλων, του ΚΚΓ, της France Insoumise², (αλλά με άρνηση της Lutte Ouvriere…), που περιλαμβάνει ανακοινώσεις τύπου και επισκέψεις επί τόπου, ιδιαίτερα στις μικρότερες εργατικές πόλεις. Στην ερχόμενη περίοδο, θα διοργανωθούν εθνικές διαδηλώσεις καθώς και άλλες ανάλογες πρωτοβουλίες, είτε από τα συνδικάτα είτε από τα κόμματα.

Αλλά αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι η καλύτερη αλληλεγγύη σε αυτούς τους ελπιδοφόρους αγώνες, είναι να γίνουν όλο και περισσότεροι, για να εμποδίσουν τον μακρονικό χειμώνα να παγώσει, και να μπορέσουν, αντίθετα, να κάνουν μια άνοιξη ζεστή -που θα είναι και η καλύτερη τιμή για τον Μάη του ‘68!

Χρήστος Ιωνάς

16 Απριλίου 2018

1Νέο μακρονικό σύστημα επιλογής στην είσοδο των Πανεπιστημίων, από το Μάρτη του 2018.

2 “Ανυπότακτη Γαλλία”, είναι το κίνημα του Μελανσόν.